Przejdź do treści

Jeden z najlepiej zachowanych schronów łączności Giżyckiej Pozycji Polowej znajduje się niedaleko Portu Melnik, na terenie Agroturystyki Melnik.

Schron ten jest konstrukcją betonową z główną komorą o wymiarach 1.4m na 1.6m i wysokości do 1.9m, zakopaną około 2m pod ziemią. Do komory prowadzi trzymetrowy szyb z zamocowaną na stałe metalową drabiną i poręczami ułatwiającymi zejście. Dostęp do szybu broniła solidna drewniana klapa dodatkowo wzmocniona żelazną sztabą. Na samym dole szybu solidne również żelazne drzwi zamykały dostęp do pomieszczenia łączności.

Jest to czwarty z typów schronów wymienionych w dokumentach Alianckiej Komisji Kontroli (Major B.E.M. Pulinx. Berlin 1927 rok.) obecnie przechowywanych w Archiwum Ligi Narodów. Jak w przypadku pozostałych schronów i ten odrobinę różni się od zamieszczonych tam rysunków technicznych. W tym przypadku korytarz prowadzący do komory łączności nie jest na samym środku szybu wejściowego. Wejście znajduje się z prawej jego strony i prawdopodobnie spowodowane jest optymalizacją miejsca potrzebnego do otwarcia drzwi.

Schron na mapie zamieszczonej w dokumentacji jest przesunięty w rzeczywistości o około 900m. Podobne, chociaż niewątpliwie mniejsze jest przesunięcie sąsiadującego schrony FR27, ten znajduje się niedaleko starego ewangelickiego cmentarza. Przesunięcie to nie wygląda na “błąd kreski”, a drobne wzmianki od autorów raportów wspominają o braku dobrej woli strony niemieckiej do współpracy z oficerami Alianckiej Komisji Kontroli. Pozwala to przypuszczać iż kluczowy węzeł łączności – punkt wyjścia kabla podwodnego z jeziora został przesunięty celem dodatkowej ochrony przeciw potencjalnym atakom wrogich sił.

W środku schronu widać kable przychodzące jak i z niego wychodzące w kierunku pozostałych pozycji rejonu Pozezdrza. Z dokumentów Naczelnego Dowództwa XX Korpusu Armijnego mamy trochę informacji o rodzajach i ilości kabla użytego do budowy łączności Feldstellung Lötzen. I tak do użytku podwodnego stosowany był dużo droższy kabel wykonany w technologii Krarupa, o żyłach w izolacji gutaperkowej. Rodzaj nośnika sygnału zmieniano przeważnie w najbliższym wodzie schronie, co można zobaczyć w poniższym filmie od 15 jego sekundy. Stosowano podziemne kable telefoniczne pospolicie stosowane w sieciach łączności fortecznej. Zastanawiająca jest jedynie mała ilość żył w kablu podwodnym, w tym przypadku można było prowadzić jedynie cztery równoległe rozmowy.

Zastanawia również sam typ schronu w tym miejscu, mniejszy typ zamiast największego dwukomorowego z izbą dla komendanta i centrali? Selekcja meldunków, które miały trafić do dowództwa musiała następować w inny miejscu jednak nie udało się jeszcze znaleźć na tym odcinku schronu 1 typu.

O pozostałych typach schronów łączności Giżyckiej Pozycji Polowej możecie znaleźć:

Więcej o sieci telefonicznej tego okresu w artykule Mariusza Kiśla na stronie hauba.pl.